朝代:两汉
作者： 祢衡
全文:
时黄祖太子射，宾客大会。有献鹦鹉者，举酒于衡前曰：“祢处士，今日无用娱宾，窃以此鸟自远而至，明彗聪善，羽族之可贵，愿先生为之赋，使四座咸共荣观，不亦可乎？”衡因为赋，笔不停缀，文不加点。其辞曰：
惟西域之灵鸟兮，挺自然之奇姿。体金精之妙质兮，合火德之明辉。性辩慧而能言兮，才聪明以识机。故其嬉游高峻，栖跱幽深。飞不妄集，翔必择林。绀趾丹觜，绿衣翠衿。采采丽容，咬咬好音。虽同族于羽毛，固殊智而异心。配鸾皇而等美，焉比德于众禽？
于是羡芳声之远畅，伟灵表之可嘉。命虞人于陇坻，诏伯益于流沙。跨昆仑而播弋，冠云霓而张罗。虽纲维之备设，终一目之所加。且其容止闲暇，守植安停。逼之不惧，抚之不惊。宁顺从以远害，不违迕以丧生。故献全者受赏，而伤肌者被刑。
尔乃归穷委命，离群丧侣。闭以雕笼，翦其翅羽。流飘万里，崎岖重阻。逾岷越障，载罹寒暑。女辞家而适人，臣出身而事主。彼贤哲之逢患，犹栖迟以羁旅。矧禽鸟之微物，能驯扰以安处！眷西路而长怀，望故乡而延伫。忖陋体之腥臊，亦何劳于鼎俎？嗟禄命之衰薄，奚遭时之险巇？岂言语以阶乱，将不密以致危？痛母子之永隔，哀伉俪之生离。匪余年之足惜，愍众雏之无知。背蛮夷之下国，侍君子之光仪。惧名实之不副，耻才能之无奇。羡西都之沃壤，识苦乐之异宜。怀代越之悠思，故每言而称斯。
若乃少昊司辰，蓐收整辔。严霜初降，凉风萧瑟。长吟远慕，哀鸣感类。音声凄以激扬，容貌惨以憔悴。闻之者悲伤，见之者陨泪。放臣为之屡叹，弃妻为之歔欷。
感平生之游处，若埙篪之相须。何今日之两绝，若胡越之异区？顺笼槛以俯仰，窥户牖以踟蹰。想昆山之高岳，思邓林之扶疏。顾六翮之残毁，虽奋迅其焉如？心怀归而弗果，徒怨毒于一隅。苟竭心于所事，敢背惠而忘初？讬轻鄙之微命，委陋贱之薄躯。期守死以报德，甘尽辞以效愚。恃隆恩于既往，庶弥久而不渝。
拼音:
shí huáng zǔ tài zǐ shè, bīn kè dà huì. yǒu xiàn yīng wǔ zhě, jǔ jiǔ yú héng qián yuē: mí chǔ shì, jīn rì wú yòng yú bīn, qiè yǐ cǐ niǎo zì yuǎn ér zhì, míng huì cōng shàn, yǔ zú zhī kě guì, yuàn xiān shēng wèi zhī fù, shǐ sì zuò xián gòng róng guān, bù yì kě hū? héng yīn wèi fù, bǐ bù tíng zhuì, wén bù jiā diǎn. qí cí yuē: wéi xī yù zhī líng niǎo xī, tǐng zì rán zhī qí zī. tǐ jīn jīng zhī miào zhì xī, hé huǒ dé zhī míng huī. xìng biàn huì ér néng yán xī, cái cōng míng yǐ shí jī. gù qí xī yóu gāo jùn, qī zhì yōu shēn. fēi bù wàng jí, xiáng bì zé lín. gàn zhǐ dān zī, lǜ yī cuì jīn. cǎi cǎi lì róng, yǎo yǎo hǎo yīn. suī tóng zú yú yǔ máo, gù shū zhì ér yì xīn. pèi luán huáng ér děng měi, yān bǐ dé yú zhòng qín? yú shì xiàn fāng shēng zhī yuǎn chàng, wěi líng biǎo zhī kě jiā. mìng yú rén yú lǒng chí, zhào bó yì yú liú shā. kuà kūn lún ér bō yì, guān yún ní ér zhāng luó. suī gāng wéi zhī bèi shè, zhōng yī mù zhī suǒ jiā. qiě qí róng zhǐ xián xiá, shǒu zhí ān tíng. bī zhī bù jù, fǔ zhī bù jīng. níng shùn cóng yǐ yuǎn hài, bù wéi wù yǐ sàng shēng. gù xiàn quán zhě shòu shǎng, ér shāng jī zhě bèi xíng. ěr nǎi guī qióng wěi mìng, lí qún sàng lǚ. bì yǐ diāo lóng, jiǎn qí chì yǔ. liú piāo wàn lǐ, qí qū zhòng zǔ. yú mín yuè zhàng, zài lí hán shǔ. nǚ cí jiā ér shì rén, chén chū shēn ér shì zhǔ. bǐ xián zhé zhī féng huàn, yóu qī chí yǐ jī lǚ. shěn qín niǎo zhī wēi wù, néng xún rǎo yǐ ān chǔ! juàn xī lù ér zhǎng huái, wàng gù xiāng ér yán zhù. cǔn lòu tǐ zhī xīng sāo, yì hé láo yú dǐng zǔ? jiē lù mìng zhī shuāi báo, xī zāo shí zhī xiǎn xī? qǐ yán yǔ yǐ jiē luàn, jiāng bù mì yǐ zhì wēi? tòng mǔ zǐ zhī yǒng gé, āi kàng lì zhī shēng lí. fěi yú nián zhī zú xī, mǐn zhòng chú zhī wú zhī. bèi mán yí zhī xià guó, shì jūn zǐ zhī guāng yí. jù míng shí zhī bù fù, chǐ cái néng zhī wú qí. xiàn xī dōu zhī wò rǎng, shí kǔ lè zhī yì yí. huái dài yuè zhī yōu sī, gù měi yán ér chēng sī. ruò nǎi shǎo hào sī chén, rù shōu zhěng pèi. yán shuāng chū jiàng, liáng fēng xiāo sè. cháng yín yuǎn mù, āi míng gǎn lèi. yīn shēng qī yǐ jī yáng, róng mào cǎn yǐ qiáo cuì. wén zhī zhě bēi shāng, jiàn zhī zhě yǔn lèi. fàng chén wèi zhī lǚ tàn, qì qī wèi zhī xū xī. gǎn píng shēng zhī yóu chù, ruò xūn chí zhī xiāng xū. hé jīn rì zhī liǎng jué, ruò hú yuè zhī yì qū? shùn lóng jiàn yǐ fǔ yǎng, kuī hù yǒu yǐ chí chú. xiǎng kūn shān zhī gāo yuè, sī dèng lín zhī fú shū. gù liù hé zhī cán huǐ, suī fèn xùn qí yān rú? xīn huái guī ér fú guǒ, tú yuàn dú yú yī yú. gǒu jié xīn yú suǒ shì, gǎn bèi huì ér wàng chū? tuō qīng bǐ zhī wēi mìng, wěi lòu jiàn zhī báo qū. qī shǒu sǐ yǐ bào dé, gān jǐn cí yǐ xiào yú. shì lóng ēn yú jì wǎng, shù mí jiǔ ér bù yú.
- 东汉末年，朝廷暗弱群雄割据，面对统一天下重整纪纲的时代课题，那些凭镇压“黄巾”起家的大大小小的军政头头，个个野心勃勃欲夺天下，为此一时好像都求贤若渴、广纳贤才。可实际上个个又都惟我独尊，顺者昌逆者亡。麾下谋臣高参一旦在原则问题上表露“异见”，那就肯定没有好下场。祢衡本来是高才大才，据《后汉书》上说他少年时就以文才和辩能而扬名天下。当时身在曹营的名儒孔融也赞他“淑质贞亮英才卓荦”，还上表奏帝推荐了他。可因为他有个狂傲不羁的毛病，很快就被曹操给“打发”到刘表那儿去。刘表为了不想让曹操的借刀之计得逞，便又把他“推荐”到江夏太守黄祖那去了。起初，黄祖因他与自己的大儿子黄射很要好，对他还有几分欣赏，可后来遭他当众辱骂，盛怒之下一刀把他杀了。 祢衡死时才26岁，到死也没个官衔职称，墓碑上写的仅是“汉处士祢衡”。处士，即指未做官的文化人。如此境遇的他心里自然有着一腔愤懑的苦水了——这就是写这篇《鹦鹉赋》的心理背景。至于奉命提笔的具体缘由，他在此赋“序文”里有明确交代：一次黄射在鹦鹉洲上大会宾客，有人献鹦鹉并希望他能以鹦鹉为题作赋以“使四座咸共荣观”，于是他竟“笔不停缀、文不加点”地当即完成。因此这还是一篇颇有限制的“命题作文”。
- 全文给读者的总印象是寓意丰富、抒情含蓄、结构精巧、文字形象。